teoria symbolistyczn
Tarot – teoria symbolistyczno-filozoficzna, oparta o 78 przedstawień znajdujących się na kartach podobnych do kart do gry i tworzących talię.
Historia
Obecnie znane karty tarota pochodzą z XV wieku. Najstarsze zachowane talie tarota, służącego wówczas do gry i zwanego trionfi (lub triumphi) pochodzą z ok. 1450 r.
Wymienia się dwie najbardziej znane XV-wieczne talie tarota:
- tarot Viscontich przeznaczony dla Filippo Marii Viscontiego z rodziny książęcej w Mediolanie,
- tarot Viscontich-Sforzów wykonany na życzenie Franciszka Sforzy przez mediolańskiego malarza Bonifacia Bemba.
W tym okresie uległa ustaleniu liczba kart w talii i ich podstawowa symbolika, relacje kart między sobą oraz podział na grupy.
W XVIII w. tarot Viscontich został zaadaptowany przez wróżbiarstwo, okultystów i ruchy określające się jako ezoteryczne. W tym czasie poszukiwano również związków tarota z Kabałą i kabalistycznym Drzewem Życia. Poszczególnym kartom przypisano litery alfabetu hebrajskiego: Mag = Alef Papieżyca = Bet, itd. (Eliphas Lévi)
Opis
Współczesna talia obejmuje 78 kart w dwóch podstawowych grupach, określanych jako:
- Wielkie Arkana – 22 karty,
- Małe Arkana – 56 kart.
Najsilniejszy wpływ na dzisiejszą strukturę i interpretację tarota miała grupa francuskich i angielskich okultystów na przełomie XIX i XX wieku. Ich studia oparły się na systemie ezoterycznym Kabały. Większa część talii opracowanych w XX wieku bazuje na pojęciach kabalistycznych w strukturze, symbolice i interpretacji. Czołowymi i typowymi przykładami są talie Rider-Waite Tarot Artura Edwarda Waite i Thoth Tarot Aleistera Crowleya, do których rysunki wykonały odpowiednio Pamela Colman Smith i Frieda Harris.
W XIX w. w Wielkiej Brytanii powstało stowarzyszenie Hermetic Order of the Golden Dawn (Hermetyczny Zakon Złotego Brzasku), posługujące się systemem wiedzy ezoterycznej, będącej swoistą syntezą Kabały, tarota i astrologii. Częścią systemu medytacyjnego związanego z kabalistycznym Drzewem Życia była kontemplacja kart tarota, jako najwyższy, najdoskonalszy rodzaj poznania. Tarot Złotego Świtu (Tarot Złotego Brzasku) autorstwa Roberta Wanga jest jedną z bardziej znanych talii.
Obecnie tarot nie ewoluuje w formie, lecz funkcji i zastosowaniu. Od czasu powstania nie zmieniła się jego budowa. W talii Ridera-Waite'a dokonano jedynie zmiany karty VIII Sprawiedliwość na kartę XI Moc. Natomiast powielające się i powstające nowe talie różnią się techniką wykonania, ekspresją autora i zawartością symboli, a nie zasadniczą budowa Arkanów Wielkich i Małych.
W początkach XX wieku tarotem zajmował się Carl Gustav Jung, który napisał pracę na temat jego symboliki i archetypów w nim zawartych.
Osoba zajmująca się wróżeniem z zastosowaniem kart tarota to wróżbita. Osoba wykorzystująca karty tarota w celu diagnostycznym, analitycznym (poszukiwanie związków przyczynowo-skutkowych), samodoskonalenia i medytacji to diagnosta.
Obecnie dokonuje się różnicowanie funkcji wróżbity i diagnosty.
Talie historyczne i niestandardowe
Talie średniowieczne:
- Tarocchi di Mantegna (tarot Mantegny), składający się z pięciu serii po 10 kart każda, łącznie z 50 kart,
- Tarocchi di Bologna (tarot z Bolonii), podobny do standardowego, lecz pozbawiony kart dworskich, łącznie 62 karty
- Minchiate di Florence, talia 98 kart, w tym standardowe 78 kart plus 12 kart odpowiadających znakom Zodiaku, cztery karty dla żywiołów i cztery karty oznaczające cnoty kardynalne (Mądrość/Rozwaga, Wstrzemięźliwość, Odwaga/Moc i Sprawiedliwość).
Przykładem niestandardowej talii współczesnej może być Enochian Tarot, obejmujący 78 kart plus osiem dodatkowych kart wzmacniających system magiczny.
Jedną z najbardziej popularnych talii jest tzw. Tarot Marsylski.
Współcześnie powstaje wiele różnego rodzaju talii tarota, będących indywidualną interpretacją twórcy, bądź próbą syntezy różnych tradycji ezoterycznych.